HPV, yani Human Papilloma Virus (İnsan Papilloma Virüsü), dünya genelinde en yaygın görülen cinsel yolla bulaşan virüslerden biridir. HPV enfeksiyonu çoğu zaman belirti göstermeden ilerler, ancak bazı türleri ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bunların başında rahim ağzı kanseri, genital siğiller ve bazı diğer kanser türleri gelir. HPV’ye karşı geliştirilen aşılar ise hastalığın önlenmesinde büyük bir rol oynar.
İlk kez HPV aşısı yaptırma fikrini duyduğumda, bunun sadece kadınlar için önemli olduğunu düşünmüştüm. Oysa araştırdığımda hem kadınlar hem erkekler için kritik bir koruma sağladığını öğrendim. Bu, aslında toplum sağlığı için hepimizin bilmesi gereken önemli bir konudur.
İçindekiler →
HPV Nedir?
HPV, cilt ve mukozalarda enfeksiyona neden olan bir virüs grubudur.
-
Bugüne kadar 200’den fazla HPV tipi keşfedilmiştir.
-
Bazı türleri zararsızdır ve kendiliğinden iyileşir.
-
Ancak yüksek riskli HPV tipleri, özellikle rahim ağzı, anüs, penis ve boğaz kanseri gibi ciddi hastalıklara neden olabilir.
HPV enfeksiyonu en sık cinsel temas yoluyla bulaşır. Bunun yanı sıra nadiren de olsa ortak kullanılan havlu veya hijyenik olmayan tıraş aletleriyle de bulaşma riski vardır.
HPV Belirtileri
HPV enfeksiyonu genellikle belirti vermez ve yıllarca fark edilmeden vücutta kalabilir. Ancak bazı durumlarda şu belirtiler ortaya çıkabilir:
-
Genital bölgede siğiller
-
Ciltte küçük, karnabahar görünümlü çıkıntılar
-
Rahim ağzında hücresel değişiklikler (Pap smear testi ile tespit edilir)
-
Nadiren boğaz bölgesinde siğil veya kitle oluşumu
Belirti olmaması, enfeksiyonun bulaşmadığı anlamına gelmez. Bu nedenle düzenli sağlık kontrolleri çok önemlidir.
HPV Türleri
HPV tipleri genellikle düşük riskli ve yüksek riskli olmak üzere iki grupta incelenir.
| HPV Tipi | Risk Düzeyi | Neden Olduğu Durumlar |
|---|---|---|
| HPV 6 ve 11 | Düşük Riskli | Genital siğiller |
| HPV 16 ve 18 | Yüksek Riskli | Rahim ağzı kanseri, anal ve boğaz kanseri |
| Diğer HPV tipleri | Orta Riskli | Hafif hücresel değişiklikler |
HPV 16 ve 18 tipleri, rahim ağzı kanserlerinin yaklaşık %70’inden sorumludur.
HPV Aşısı Nedir?
HPV aşısı, HPV enfeksiyonunu ve neden olduğu hastalıkları önlemek için geliştirilen koruyucu bir aşıdır.
-
Vücudun bağışıklık sistemini HPV’ye karşı güçlendirir.
-
Genital siğillerin ve rahim ağzı kanseri gibi ciddi hastalıkların görülme riskini büyük oranda azaltır.
-
Aşı tedavi amaçlı değil, önleyici bir yöntemdir.
HPV Aşısı Türleri
-
2’li Aşı (Bivalan): HPV 16 ve 18’e karşı korur.
-
4’lü Aşı (Quadrivalan): HPV 6, 11, 16 ve 18 tiplerine karşı etkilidir.
-
9’lu Aşı (Nonavalent): En kapsamlı korumayı sağlar ve en yaygın tipleri kapsar.
HPV Aşısının Faydaları
HPV aşısı, bireysel ve toplumsal sağlık açısından büyük avantajlar sunar:
-
Rahim ağzı kanseri riskini %90’a kadar azaltır.
-
Genital siğillerin önüne geçer.
-
Erkeklerde HPV kaynaklı penis ve boğaz kanserine karşı koruma sağlar.
-
Toplumda HPV enfeksiyonunun yayılmasını engeller.
-
Aile planlaması ve üreme sağlığı açısından güvenli bir gelecek oluşturur.
HPV Aşısı Ne Zaman Yapılmalıdır?
HPV aşısının en etkili olduğu dönem, cinsel yaşam başlamadan önceki yıllardır.
-
Dünya Sağlık Örgütü, 9-14 yaş arası kız ve erkek çocuklara aşı yapılmasını önermektedir.
-
15-26 yaş arasındaki bireyler de aşıdan fayda görebilir.
-
26 yaşından sonra ise doktor kontrolünde, kişisel risk değerlendirmesi yapılarak uygulanabilir.
HPV Aşısı Uygulama Şeması
HPV aşısı genellikle 2 veya 3 doz halinde uygulanır.
| Yaş Grubu | Doz Sayısı | Uygulama Aralığı |
|---|---|---|
| 9-14 yaş | 2 doz | İlk doz ve 6 ay sonra ikinci doz |
| 15 yaş ve üzeri | 3 doz | 0, 1-2 ay ve 6. ayda |
Aşı takvimi, doktor tavsiyesine göre kişiselleştirilebilir.
HPV ve Erken Teşhisin Önemi
HPV aşısı büyük bir koruma sağlasa da düzenli kontrolleri ihmal etmemek gerekir.
-
Pap smear testi, rahim ağzındaki hücresel değişiklikleri erken dönemde tespit eder.
-
Erken teşhis, kanser riskini önemli ölçüde azaltır.
-
Hem aşı hem de düzenli tarama, maksimum koruma sağlar.
HPV ve HPV Aşısı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
HPV aşısı yalnızca kadınlar için mi gereklidir?
Hayır, erkekler de HPV aşısı yaptırarak hem kendilerini hem de partnerlerini koruyabilir.
HPV aşısı yan etki yapar mı?
Genellikle hafif yan etkiler görülür, bunlar arasında enjeksiyon yerinde ağrı, hafif ateş ve yorgunluk bulunur.
Aşı, mevcut HPV enfeksiyonunu tedavi eder mi?
Hayır, HPV aşısı mevcut enfeksiyonu tedavi etmez, yalnızca yeni enfeksiyonların önlenmesini sağlar.
Aşı yaptırmak zorunlu mu?
Türkiye’de HPV aşısı zorunlu değildir, ancak Dünya Sağlık Örgütü tarafından şiddetle tavsiye edilmektedir.
HPV’den Korunmanın En Etkili Yolu
HPV, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen yaygın bir virüstür. HPV aşısı, bireyleri ve toplumları bu virüsün yıkıcı etkilerinden korumanın en güçlü yoludur. Düzenli taramalarla birlikte uygulandığında, rahim ağzı kanseri başta olmak üzere birçok hastalığın önlenmesinde büyük bir kalkan görevi görür.
