SU VE BESİNLERLE BULAŞAN HASTALIKLAR

Su ve Besinlerden Bulaşan Hastalıklar Nelerdir?

Patojen mikroorganizmalar suya, enfekte kişilerin salgı ve atıklarıyla gelmektedir. Bulaşmış (enfekte olmuş) suların içilmesiyle veya meyve-sebzelerin sulanması ya da yıkanması ile hastalık insana bulaşır. Örnek: enfekte su ile sulanmış marul temiz su ile yıkanmadan yenirse hastalık bulaşır. Pis su ile yıkanan süt kapları ile tifo, yüzme havuzlarında iyi temizleme yapılmamışsa inklüzyonlu konjuktivit denilen hastalık bulaşabilir. Su ile en sık bulaşan hastalıklar; kolera, amipli dizanteri, basilli dizanteri (shigella), tifo vb.’dir.

Suyun temizliğinden emin değilseniz kaynatın; fokurdamaya başladıktan sonra 10 dakika kaynatıldığında mikroplar ölür. Suyun dezenfeksiyonu için kireç kaymağı, klor ve iyot kullanılabilir.

Tifo, salmonellozis, paratifo, basilli dizanteri, amipli dizanteri, kolera, çocuk yaz ishalleri, stafilokoksik gıda zehirlenmesi, bacillus cereus zehirlenmesi, botulismus, askariazis, oksiurazis, teniazis, giardiazis, hidatidozis, hepatitis a ve e, poliomyelitis bu grupta en sık görülen bakteriyel, paraziter ve virutik hastalıklardır.

Özel durumlarda tüberküloz, streptokok enfeksiyonları, leptospiroz, şarbon, toksoplazma, ankilostorna da bu gruba girebilir. Hayvanlardan bulaşan hastalıklar sınıflandırıldığında süt ve ürünleri ile geçtiği zaman zaman unutulan brusellozis ülkemiz için çok önemli bir sağlık sorunudur; en sık bulaşan hastalıklar: tbc (verem), tifo, paratifo, brusella, dizanteri, poliomyelit (çocuk felci), stafilokok vb. dir. Açık alınan sütler içilmeden önce mutlaka fokurdamaya başladıktan sonra 10 dakika kaynatılmalıdır. Süt kapları daima çok temiz olmalıdır.

• İlginizi Çekebilir: Bulaşıcı Hastalıktan Korunma Yolları

• İlginizi Çekebilir: Yaşlılıkta Beslenme

Yukarıda sayılan hastalıklar grubunun genel özellikleri şöyle özetlenebilir:

• Genellikle dışkı-ağız yoluyla bulaşırlar. Çoğunluğu dışkı (bazen idrar) ile atılır, kirlenmiş olan su ve besinler aracılığıyla sağlam kişiyi ağız yoluyla enfekte ederler. Sıklıkla epidemilere, pandemilere neden olurlar. Tek bir kaynaktan çıkan çok sayıda etken, suda ve besin maddelerinde hızla çoğalarak onbinlerce kişiyi enfekte edebilir. Özellikle suya geçtiyse, patlama şeklinde salgınlar oluşur. Yalnız besinlerin kontamine olması durumunda yayılma daha yavaştır.

• Belirli iklim koşullarını ve özellikle kötü hijyen koşullarını severler.
• Kötü ekonomik ve toplumsal koşulların göstergesidirler. Kirli suların, açık helâların, açıkta satılan yiyeceklerin, sinek/hamamböceği gibi vektörlerin bulunduğu; kişilerin temizlenme alışkanlıkları ya da olanaklarının az olduğu toplumlarda sık görülürler.
• Sosyo-ekonomik düzey yükseldikçe görülme sıklıkları azalır. Bu nedenlerle yalnızca sağlık örgütünün çabalarıyla önlenmeleri çok güçtür; tüm kamu sektörünün etkin katılımını gerektirirler.
• Genellikle yaz aylarında daha sık görülürler.
• Enfeksiyon zincirinin kırılmasında en etkin ve kalıcı yaklaşım bulaşma yollarının kesilmesi, yani olumsuz çevresel etmenlerin ortadan kaldırılmasıdır.